25-годдзе Міжнароднай летняй школы “Нясвіжская акадэмія”

8 лютага 2021 года ў Інстытуце павышэння кваліфікацыі і перападрыхтоўкі кадраў адбылася прэзентацыя навуковага выдання «Прафесійны вопыт у галіне аховы гісторыка-культурнай спадчыны: да 25-годдзя Міжнароднай летняй школы “Нясвіжская акадэмія”» (укладальнік і навуковы кіраўнік падрыхтоўкі выдання Ірына Браніславаўна Лапцёнак, кандыдат філалагічных навук, дацэнт, намеснік дырэктара па вучэбнай рабоце Інстытута). Выданне выйшла напрыканцы 2020 года, на трох мовах, пры фінансавай падтрымцы Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь.

Галоўная ідэя выдання – даць прафесійнай супольнасці і шырокаму колу грамадства нагляднае і навукова выверанае ўяўленне аб асноўных напрамках аховы гісторыка-культурнай спадчыны, фарміруемае ў межах праекта. У кнізе адлюстравана гісторыя развіцця і напрамкі дзейнасці Нясвіжскай акадэміі як аднаго з паспяховых і доўгатэрміновых праектаў у сферы аховы спадчыны на тэрыторыі Цэнтральнай і Усходняй Еўропы. У матэрыялах выдання асвятляюцца пытанні захавання і выкарыстання помнікаў сакральнай, абарончай архітэктуры, развіцця гістарычных палацавых і сядзібных комплексаў, рэалізацыі турыстычнага патэнцыялу аб’ектаў гісторыка-культурнай спадчыны і іх музеефікацыі.

У стварэнні выдання на працягу 2020 года прыняў удзел вялікі калектыў аўтараў, прадстаўнікоў арганізацый розных напрамкаў дзейнасці, у тым ліку Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі (Інстытут гісторыі, Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры, Цэнтральны батанічны сад), 6 устаноў вышэйшай адукацыі (Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта культуры і мастацтваў, Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта, Беларускага дзяржаўнага педагагічнага ўніверсітэта імя Максіма Танка, Беларускага нацыянальнага тэхнічнага ўніверсітэта, Брэсцкага дзяржаўнага тэхнічнага ўніверсітэта, Беларускай дзяржаўнай акадэміі мастацтваў), навукова-метадычных устаноў (Нацыянальнага інстытута спадчыны і яго філіяла, рэгіянальных метадычных цэнтраў), ААТ «Белрэстаўрацыя» і яго філіялаў, музеяў-запаведнікаў і паркаў (Нацыянальнага гісторыка-культурнага музея-запаведніка «Нясвіж», Нацыянальнага Полацкага гісторыка-культурнага музея-запаведніка, Нацыянальнага парка «Белавежская пушча»), упраўлення па ахове гісторыка-культурнай спадчыны Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь, структурных падраздзяленняў Брэсцкага, Гродзенскага аблвыканкамаў і інш.

У адкрыцці мерапрыемства прыняў удзел дырэктар Інстытута павышэння кваліфікацыі і перападрыхтоўкі кадраў Філіпаў Аляксандр Анатольевіч, які павіншаваў укладальніка, аўтара канцэпцыі выдання Лапцёнак Ірыну Браніславаўну, аўтарскі калектыў з выхадам юбілейнага выдання.

Намеснік начальніка ўпраўлення па ахове гісторыка-культурнай спадчыны Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь Лапаціна Наталля Уладзіміраўна адзначыла, што выданне змястоўна і наглядна прадэманстравала статус Нясвіжскай акадэміі як высокааўтарытэтнай пляцоўкі для абмену ведамі, вопытам, канструктыўнага дыялогу, дэманстрацыі прыкладаў укаранення перадавых ідэй і тэхналогій, засведчыла на прыкладах, што захаванне гісторыка-культурнай спадчыны ў Рэспубліцы Беларусь з’яўляецца прыярытэтнай задачай і для дзяржавы, і для ўсяго беларускага народа.

Мадэратарам мерапрыемства выступіла Лапцёнак Ірына Браніславаўна, якая паведаміла канцэптуальныя аспекты распрацоўкі выдання, яго асноўных тэматычных раздзелаў, а таксама ідэі стварэння спецыяльных рубрык («Экспертнае меркаванне аб рэалізацыі праекта» і «Прафесійнае партфоліа»).

Падзяліцца ўражаннямі ад прагляду выдання прыйшлі вядучыя даследчыкі і практыкі ў галіне аховы гісторыка-культурнай спадчыны, мастацтвазнаўцы, археолагі, архітэктары, краязнаўцы і культуролагі. Сярод іх прадстаўнікі навукова-педагагічнай супольнасці: Бажэнава Вольга Дзмітрыеўна, доктар мастацтвазнаўства, прафесар кафедры мастацтваў і дызайну прасторавага асяроддзя факультэта сацыякультурных камунікацый Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта; Сергачоў Сяргей Аляксеевіч, доктар архітэктуры, прафесар кафедры «Архітэктура жылых і грамадскіх будынкаў» Беларускага нацыянальнага тэхнічнага ўніверсітэта; Калядзінскі Леанід Уладзіміравіч, археолаг, кандыдат гістарычных навук, дацэнт, старшы навуковы супрацоўнік ДНУ «Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАНБ», дактарант Рэспубліканскай лабараторыі гісторыка-культурнай спадчыны; Лаўрэцкі Генадзь Аляксандравіч, кандыдат мастацтвазнаўства, дацэнт кафедры гісторыі і тэорыі мастацтваў Беларускай дзяржаўнай акадэміі мастацтваў; Мкртычан Уладзімір Ваганавіч, кандыдат тэхнічных навук, дацэнт кафедры геадэзіі і аэракасмічных геатэхналогій Беларускага нацыянальнага тэхнічнага ўніверсітэта (адказны выканаўца ў праекце ЮНЕСКА «Геадэзічная дуга Струвэ»).

Актыўны ўдзел у прэзентацыі прынялі прадстаўнікі ААТ «Белрэстаўрацыя» і яго філіялаў. З аналітычным меркаваннем выступіў намеснік генеральнага дырэктара па рэстаўрацыі Клімашонак Аляксандр Фёдаравіч. Свае ўражанні аб выданні, ролі Нясвіжскай акадэміі ў ажыццяўленні рэстаўрацыйна-аднаўленчай дзейнасці ў краіне выказалі пастаянныя эксперты праекта: навуковыя кіраўнікі рэстаўрацыі аб’ектаў гісторыка-культурнай спадчыны Бубноўскі Дзмітрый Сямёнавіч, Казакоў Уладзімір Нахімавіч; архітэктар, дырэктар унітарнага прадпрыемства «Творчая майстэрня архітэктара Л. Левіна» Левіна Галіна Леанідаўна і інш.

У выданне ўвайшлі навуковыя артыкулы 11 выпускнікоў Нясвіжскай акадэміі. У прэзентацыі прынялі ўдзел аўтары-выпускнікі: І курса – кандыдат гістарычных навук, краязнаўца Несцярчук Леанід Міхайлавіч; VІІ курса – архітэктар-рэстаўратар Казакоў Уладзімір Нахімавіч; ХVII курса – музеязнаўца, в.а. дырэктара Нацыянальнага гісторыка-культурнага музея-запаведніка «Нясвіж» Жэрка Наталля Пятроўна; ХХІV курса – кандыдат гістарычных навук, старшы навуковы супрацоўнік ДНУ «Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАНБ» Пачобут Наталля Аляксандраўна і інш.

Каштоўнымі ўспамінамі аб заснаванні Нясвіжскай акадэміі падзяліўся з прысутнымі Гілеп Уладзімір Аляксандравіч, які прымаў непасрэдны ўдзел стварэнні прафесійнай школы. З ацэнкай міжнароднага функцыяналу праекта і яго адлюстравання ў выданні выступілі старшыня Беларускага фонду культуры Стружэцкі Тадэуш Іванавіч і археолаг, член Савета фонда «Культурная спадчына і сучаснасць» Чарняўскі Ігар Мяфодзьевіч, якія звярнулі ўвагу на цеснае і плённае супрацоўніцтва паміж Інстытутам павышэння кваліфікацыі і перападрыхтоўкі кадраў і Нацыянальным інстытутам спадчыны, арганізатарамі праекта з двух бакоў, і падкрэслілі важную ролю яго каардынатараў Лапцёнак Ірыны Браніславаўны і Лідзіі Клюпш. Напрыканцы ўдзельнікі прэзентацыі наведалі этналабараторыю Інстытута.