Бяспалая Марыя Аркадзьеўна

На 73 годзе (15 лютага 2021 года) пайшла з жыцця буйнейшы вучоны, выдатны гісторык, заснавальнік навуковай школы ў галіне музеязнаўства “Тэорыя і практыка музейнай справы”, беларуская патрыётка, якая адыграла вызначальную ролю ў станаўленні Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта культуры і мастацтваў, прафесар кафедры гісторыі Беларусі і музеязнаўства, доктар гістарычных навук, прафесар Марыя Аркадзьеўна Бяспалая.

Навукова-даследчы шлях Марыі Аркадзьеўны пачаўся ў Беларускім дзяржаўным універсітэце. Лепшая вучаніца Анатоля Пятровіча Грыцкевіча, яна ў 1971 г. скончыла гістарычны факультэт БДУ, а ў 1978 г. аспірантуру, абараніўшы дысертацыю на саісканне вучонай ступені кандыдата гістарычных навук па спецыяльнасці “ўсеагульная гісторыя”. У 1999 г. Марыя Аркадзьеўна абараніла доктарскую дысертацыю па спецыяльнасці “айчынная гісторыя”. У 2001 г. ёй прысвоена вучонае званне “прафесар”.

У Беларускім дзяржаўным універсітэце культуры і мастацтваў Марыя Аркадзьеўна працавала з 1979 года. Больш за 20 гадоў выконвала абавязкі вучонага сакратара ўніверсітэта, з 2001 г. па 2008 г. займала пасаду прарэктара па навуковай рабоце, з 2009 г. па 2020 г. з’яўлялася загадчыкам, а з 2020 г. – прафесарам кафедры гісторыі Беларусі і музеязнаўства. Яна аб’яднала на кафедры і ўвогуле ва ўніверсітэце лепшых навукоўцаў, патрыётаў Беларусі і беларускай культуры.

На розных факультэтах універсітэта Марыя Аркадзьеўна выкладала гісторыю Беларусі, усеагульную гісторыю, гісторыю Вялікай Айчыннай вайны, гісторыю сацыякультурнай дзейнасці, гісторыю навукова-даследчай дзейнасці музеяў і інш. Яна надавала пільную ўвагу распрацоўцы і пастаяннаму ўдасканаленню лекцыйных курсаў, пашырэнню іх тэматыкі, прыстасаванню іх да спецыфікі ўніверсітэта. Па яе кнігах вучылася не адно пакаленне гісторыкаў, спецыялістаў у сферы музейнай дзейнасці. Сярод апошніх выданняў вучэбна-метадычны комплекс па гісторыі Беларусі для студэнтаў усіх спецыяльнасцей універсітэта ў дзвюх частках (2017 г., 2018 г.).

Марыя Аркадзьеўна актыўна займалася навуковай работай, зместам якой з’яўлялася не толькі гістарычная тэматыка, але і праблемы сацыякультурнай і музейнай дзейнасці. Па даследуемых праблемах апублікаваны 2 манаграфіі, вучэбны дапаможнік і больш за 150 артыкулаў у айчынных і замежных навуковых выданнях.

Марыя Аркадзьеўна зрабіла вялікі ўнёсак у падрыхтоўку навуковых і навукова-педагагічных кадраў. Пад кіраўніцтвам Марыі Аркадзьеўны абаронена чатыры кандыдацкія дысертацыі.

Марыя Аркадзьеўна ажыццяўляла актыўную навуковую дзейнасць у якасці эксперта Вышэйшай атэстацыйнай камісіі, навуковага кансультанта, члена Савета па абароне кандыдацкіх і доктарскіх дысертацый па спецыяльнасцях 24.00.01 – тэорыя і гісторыя культуры і 24.00.03 – музеязнаўства, кансервацыя і рэстаўрацыя гісторыка-культурных аб’ектаў. Яна з’яўлялася членам навукова-метадычных саветаў установы “Беларускі дзяржаўны музей гісторыі Вялікай Айчыннай вайны” і дзяржаўнай установы “Нацыянальны гістарычны музей Рэспублікі Беларусь”, а таксама членам рэдкалегіі навукова-метадычных часопісаў “Веснік Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта культуры і мастацтваў” (Рэспубліка Беларусь) і “Вопросы музеологии” (Расійская Федэрацыя). Яе імя ўвайшло ў сузор’е айчынных вучоных сусветнага ўзроўню.

Марыя Аркадзьеўна была выдатным вучоным і педагогам, абаяльнай жанчынай, добразычлівым і глыбокапрыстойным чалавекам. Святлая памяць аб Марыі Аркадзьеўне Бяспалай заўсёды застанецца ў нашых сэрцах, сэрцах яе родных і блізкіх, калег і супрацоўнікаў універсітэта, студэнтаў.